Çdo vit, më 31 tetor, mijëra njerëz në mbarë botën vishen me kostume të frikshme, zbukurojnë shtëpitë me kunguj të gdhendur e dritëzime misterioze, dhe festojnë natën më të errët, por edhe më argëtuese të vitit – Halloween-in.
Por si lindi kjo festë që sot është kthyer në një nga më të dashurat në kulturën popullore?
Rrënjët e Halloween-it shkojnë mijëra vite pas, tek festa kelte e “Samhain”, e cila shënonte fundin e verës dhe fillimin e dimrit. Keltët besonin se në këtë natë, kufiri mes botës së të gjallëve dhe asaj të të vdekurve zbehej, dhe shpirtrat ktheheshin në tokë. Për t’u mbrojtur nga shpirtrat e këqij, njerëzit ndiznin zjarre të mëdha dhe visheshin me maska për t’i trembur.
Më vonë, me ardhjen e krishterimit, festa mori elemente të reja dhe u përfshi në kalendar si “All Hallows’ Eve” – nata para “Ditës së të Shenjtëve” (1 nëntor). Pikërisht prej këtij emri lindi fjala që përdorim sot: Halloween.
Në shekujt që pasuan, zakonet pagane u përzien me ato fetare dhe më vonë me elemente të kulturës popullore.
Një nga traditat më të njohura është gdhendja e kungujve, e cila fillimisht bëhej me rrepa në Irlandë, por pas emigrimit të irlandezëve në Amerikë, kungulli u bë simboli kryesor i festës. Kështu lindi edhe figura e famshme “Jack O’Lantern”– drita e shpirtit të humbur që endet natën.
Po aq popullore është edhe loja “Trick or Treat”, ku fëmijët trokasin derë më derë të veshur me kostume të frikshme dhe kërkojnë ëmbëlsira. Tradita thuhet se u përhap në SHBA në fillim të shekullit XX dhe sot është një nga momentet më të dashura për fëmijët në mbarë botën.
Halloween pa pak “tmerr” nuk do të kishte të njëjtin sharm. Merimangat, shtrigat, fantazmat, varrezat dhe netët me hënë të plotë janë bërë pjesë e pandashme e dekoreve dhe filmave të kësaj periudhe.
Në ditët tona, kjo festë është kthyer edhe në një shfaqje krijimtarie, ku njerëzit garojnë për kostumin më origjinal dhe shtëpinë më të frikshme, ndërsa rrjetet sociale mbushen me foto, grime artistike dhe video me humor.
Nga një rit i lashtë pagan, Halloween është shndërruar në një festë globale, që bashkon njerëz të çdo moshe. Në shumë vende, përfshirë edhe Shqipërinë e Kosovën, të rinjtë e festojnë me festa tematike, maskime, e madje edhe me aktivitete bamirësie.
Pavarësisht se disa e shohin si “festë të huaj”, Halloween mbetet një mënyrë për të çliruar frikërat, për t’u argëtuar dhe për të kujtuar se edhe errësira ka magjinë e saj. /Prive By Liberta Spahiu
